Οι Άθλιοι

Οι Άθλιοι του Βίκτωρ Ουγκώ είναι ένα βιβλίο μεγάλων διαστάσεων (980 σελίδες), κάτι που ίσως αρχικά τρομάξει τον επίδοξο  αναγνώστη. Παρόλα αυτά, ο όγκος του γρήγορα ξεχνιέται καθώς σε βυθίζει σε έναν κόσμο όπου οι ανθρώπινες ιστορίες σε συνδυασμό με την  γαλλική ιστορία και τους φιλοσοφικούς στοχασμούς  του συγγραφέα πάνω σε θέματα όπως η πολιτική, η θρησκεία, η κοινωνία, η γλώσσα, ο νόμος, ο έρωτας και η αγάπη αναδεικνύονται με υπέροχο τρόπο, ζωντανεύοντας ταυτόχρονα τη Γαλλία του 19^ου αιώνα.

  

Η ιστορία ξεκινάει όταν ο Γιάννης Αγιάννης, ένα κατάδικος που πέρασε 19 χρόνια στα κάτεργα γιατί έκλεψε ένα καρβέλι ψωμί (!), απογοητευμένος από τον στιγματισμό που βιώνει όταν αφήνεται ελεύθερος και διεφθαρμένος πλέον μετά τον πολυετή “σωφρονισμό” του στη φυλακή, συναντά τον καλοσυνάτο κι ανιδιοτελή επίσκοπο Μυριήλ. Μια συνάντηση η οποία θα αποβεί καθοριστική για τη ζωή του καθώς θα αποτελέσει το έναυσμα για μια απίστευτη μεταμόρφωση του χαρακτήρα και τη προσωπικότητας του και κατ’ επέκταση για μία νέα ζωή. Μετατρέπεται λοιπόν σε έναν άνθρωπο τίμιο, δίκαιο, εργατικό, προστάτη των αδυνάτων και των φτωχών, σε έναν επίγειο άγγελο που όμως όσο κι αν προσπαθεί δεν μπορεί να ξεφύγει από το παρελθόν του. Όσο προχωράει η ιστορία, ο δρόμος του διασταυρώνεται με τον σκληρό κι αμείλικτο, δέσμιο του νόμου επιθεωρητή Ιαβέρη, τη βασανισμένη Φαντίνε, την κόρη της Τιτίκα που γίνεται πηγή ευτυχίας για τη ζωή του, τους πονηρούς Θερναδιέρους  και τον ερωτευμένο επαναστάτη Μάριο Πομερσί.

Οι χαρακτήρες είναι πολυδιάστατοι και σκιαγραφούνται τόσο ζωντανά από τον συγγραφέα που είναι αδύνατο να μη συμπάσχεις με αυτολυς. Άνθρωποι που νοιάζεσαι, αγαπάς, μισείς και ξεχνάς ότι αποτελούν προϊόντα φαντασίας. Ακόμα και οι δευτερεύοντες χαρακτήρες όπως ο ηγέτης των εξεγερθέντων φοιτητών Ενζολωράς, η κόρη των Θερναδιέρων, Επονίνη και το χαμίνι Γαβριάς έχουν αποδοθεί τόσο παραστατικά και προσεγμένα από τη συγγραφική πένα του Ουγκώ που μόνο αδιάφοροι δεν περνούν και συχνά κλέβουν την παράσταση. Τα ανθρώπινα πάθη όπως και τα υψηλά ιδανικά αναδεικνύονται μοναδικά σε συνδυασμό με την περιγραφή των ιστορικών γεγονότων εκείνης της περιόδου.

Φωτογραφία από την ταινία ''Οι Άθλιοι'' του 2012. Εξέγερση φοιτητών στις 5&6 Ιουλίου 1832 με αφορμή το θάνατο του Στρατηγού Λαμάρκ, Γάλλου ηγέτη που υπερασπιζόταν τις λαϊκές τάξεις.

Οι ΄Αθλιοι είναι ένα βιβλίο διαχρονικό και επίκαιρο όσο ποτέ που δημιουργεί ανάμεικτα συναισθήματα, σε συγκινεί βαθιά και σε προκαλεί να σκεφτείς και να προβληματιστείς. Η κοινωνία και οι καταστάσεις που περιγράφονται κάθε άλλο παρά άγνωστες αποτελούν στην Ελλάδα της κρίσης. 

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη ενώ έχουν γυριστεί κι αρκετές ταινίες βασισμένες σε αυτό με πιο γνωστές του 1998 με τον Λίαμ Νίσον, του 2000 με τον Ζεράρ Ντεπαρτιέ και τον Τζον Μάλκοβιτς κι εκείνη του 2012 με τους Χιου Τζάκμαν, Ράσελ Κρόου και Ανν Χάθαγουεϊ , που κέρδισε και 3 Όσκαρ. 

   To trailer της ταινίας του 1998. 

                         

 

Το trailer της ταινίας-μιούζικαλ του 2012.

Θα ήθελα να κλείσω με τα λόγια του Ουγκώ που υπάρχουν στο οπισθόφυλλο του βιβλίου και συμπυκνώνουν σε ελάχιστες μόνο γραμμές το πνεύμα αυτής της υπέροχης ιστορίας που πραγματικά με σημάδεψε και χαράχτηκε στην καρδιά και στο μυαλό μου.

«Οι Αθλιοι γράφτηκαν για όλα τα έθνη. Δεν ξέρω αν θα διαβαστούν απ’ όλους, όμως εγώ για όλους τούς έγραψα. Όπου ο άνθρωπος ζει αμόρφωτος και απελπισμένος, όπου η γυναίκα πουλάει το κορμί της για μια μπουκιά ψωμί, όπου το παιδί υποφέρει από αγραμματοσύνη κι από έλλειψη παιδείας, το βιβλίο των Αθλίων χτυπά την πόρτα φωνάζοντας δυνατά:                            

- Ανοίξτε μου! Έρχομαι για σας!

Στο σκοτεινό σημείο όπου βρίσκεται ο σημερινός πολιτισμός, ο άθλιος ονομάζεται ΑΝΘΡΩΠΟΣ, που αγωνιά κάτω απ’ όλα τα κλίματα και τα καθεστώτα, που στενάζει σ’ όλες τις γλώσσες».

Βίκτωρ Ουγκώ

 Σημειώσεις

• Ο Ουγκώ δούλευε 34 ολόκληρα χρόνια τους Αθλίους, από το 1828 μέχρι το 1862 που βρισκόταν σε εξορία.
• Οι Άθλιοι περιέχουν αρκετά αυτοβιογραφικά στοιχεία  του συγγραφέα. Συγκεκριμένα, η ζωή του Μάριου Πομερσί στην πανσιόν Γκορμπό είναι εμπνευσμένη από τη ζωή του ίδιου του  Ουγκώ στην οδό Ντι Ντραγκόν.
•  Ο Κωστής Παλαμάς έγραψε για τους Αθλίους, "Οι σελίδες του αποτελούν λυρικές εποποιΐες πρωτογενούς φύσεως".